24 Haziranda yapılacak seçimlerde muhalif partiler ve toplumun önemli kesimi seçim güvenliği yönünden ciddi endişeler taşıyor. 16 Nisan seçimlerinde YSK tarafından mühürsüz oy pusulalarının geçerli sayılması ile başlayan bu tedirginlik katlanarak arttı ve bugünlere kadar geldi.
Seçim güvenliği, vatandaşın seçim günü oyunu kullanması, sandıkların açılması ve sayılması sonrası ve verilerin Seçim Kurulları aracılığıyla Yüksek Seçim Kurulu’na ulaştırılması sürecini kapsıyor.
Seçim güvenliği açısından önemli bir kavramı inceleyeceğiz bu yazımızda.
Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS) nedir?
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) temel amacı; yasalara uygun olarak seçmen vatandaşın eksiksiz belirlenmesi, mükerrer yazımın önlenmesi, listelerin hazırlanması, seçmenin kolay, hızlı oy vermesi, seçimin çabuk sonuçlanması, itirazların en aza indirilmesi, vatandaşlarımızın görev ve sorumluluk bilinci ile siyasal haklarını yüksek oranda kullanmasını sağlayacak düzenlemeler için gerekli bilginin; toplanması, bilgisayar ortamında doğru, güncel ve tutarlı bir bütün olarak saklanması, seçimlerde bu bilgilerin ve teknolojik olanakların kullanılarak seçim sonuçlarının ilçelerden güvenli ve hızlı bir şekilde merkeze aktaracak, Internet üzerinden kolayca izlenebilecek yapının gerçekleştirilmesidir.
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) yasal dayanağı nedir?
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) yasal dayanağı 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’dur.
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) işleyişi nasıl?
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) işleyişi aşağıdaki görseldeki akışla işlemektedir. Adli teşkilat bulunan Türkiye genelindeki 733 yerdeki tüm ilçe seçim kurullarında, yerel ağlar içinde yer alan kişisel uç bilgisayar (PC) sistemleri, UYAP Ağı (Ulusal Yargı Ağı) üstünden ve YSK’ya özgü VPN (Virtual Private Network) tünelleri oluşturularak Merkezdeki (Ankara’daki) Uygulama Sistemine bağlanmaktadır. İlçe seçmen kütüğü büro personeli, bu bilgisayarlar yardımıyla, Kurumun kullanımına özgü, SEÇSİS uygulama yazılımının sunduğu Web sayfasına girip salt burada tanımlı işlevleri kullanarak seçmen, sandık, seçim, yerleşim birimi, yönetim, geri izleme, raporlar, kurum ve kuruluşlar bölümlerindeki işlemlerini yürütmektedir.
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) bilgi işletim sistemi ne?
Sistemin işleyişinde YSK ile ilçe seçim kurulları arasındaki bağlantı UYAP üzerinden yürüyor. YSK’nın ana bilgisayarı Oracle Sun yazılım ve donanımına sahip. İlçelerde ise Microsoft Windows işletim sistemli standart bilgisayarlar kullanılıyor. Havelsan tarafından geliştirilen Java (J2EE)tabanlı SEÇSİS yazılımı; Oracle ve RAC Agent veritabanı kullanıyor. Sunucuların, aktif ağ cihazlarının ve güvenlik sisteminin merkezden izlenmesi için CA şirketinin yazılımlarına yer veriliyor. SEÇSİS’in omurga ve portal anahtarı, portal güvenlik duvarı, portal saldırı tespit ve korunma sistemi için Cisco ürünleri tercih ediliyor.
Sonuç olarak sistem ABD şirketlerinin altyapısı üzerinde ilerliyor.
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) güvenlimi?
Bilgisayar Yüksek Mühendisi Cüneyt Göksu, Bilgisayar Yüksek Mühendisi Kaya Güvenç, TMMOB Başkanı Ali Rıza Aydın tarafından hazırlanan Yüksek Seçim Kurulu ve SEÇSİS hakkında değerlendirme ve önerilerin yer aldığı bir raporda önemli eleştiriler getirildi. Bu raporla sistemin güvensiz olduğu, müdahaleye açık olduğu ve denetlenemediği ifade ediliyor. Raporun tamamını merak eden okurlar dipnotta linkten okuyabilirler [1].
Seçim Bilişim Sistemine (SEÇSİS) girilen veriler denetlenebiliyor mu?
Seçim Bilişim Sistemine (SEÇSİS) girilen verilerin idari olarak denetlenme sistemi yok. Seçim Bilişim Sistemine (SEÇSİS) girilen verilerin idari anlamda ve kurum dışından bağımsız denetçiler tarafından her zaman denetlenebilme olanağı getirilmeden bu sistemin güvenliğinden bahsedebilmek mümkün değildir.
Raporda bu husus seçim günü yapılan bütün işlemlerin, özellikle İlçe Seçim Kurullarında yapılan işlemlerde, sandıklar konsolide edildikten sonra bilgi girişi yapdığı, bütün bu bilgi girişlerinin denetimleri YSK’nin data-center’inde konsolide edildiği, ve o gece yapılan bütün veri tabanı işlemleri ayrıca loglandığı, bütün veri tabanı işlemlerinin SEÇSİS uygulamasının dışında loglanabildiği, o veri tabanının loglarının bağımsız bir denetçi tarafından denetlenmesi gerektiği ifade ediliyor.
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) sertifikasyonu var mı?
Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) kullanıldığı uzun dönem içinde onca soru önergesine rağmen sistemin sertifikası olup olmadığı hususu açıklanmadı. Başka bir anlatımla, YSK tarafından, SEÇSİS sisteminin, Ulusal Yazılım Sertifikasyon Merkezi Sertifikasyonu’na sahip olduğuna dair bir açıklama yapılmadı. Sertifikaya sahip olmanın anlamı ne? Ulusal Yazılım Sertifikasyonu’nun şartları içinde belli güvenlik kuralları vardır. Sertifikaya sahip olmak hem güvenlik kuralları hem de yazılım kalitesi gereklilikleri yerine getirmek demektir. Sertifikasyonun olmaması bile tek başına güvenlik şüphesini doğurur.
24 Haziranda yapılacak seçimlerde sandık güvenliği elbette çok önemlidir. Seçmen özgür iradesiyle oyunu kullanabilmeli, sandıklar herkesin (sandık görevlilerinin) önünde doğru bir şekilde açılıp sayılmalı ve kayıt altına alınmalı, sandık kurulu başkanları tarafından İlçe Seçim Kurullarına teslim edilmelidir. Ama daha da önemlisi İlçe Seçim Kurullarından gelen bilgilerin doğru bir şekilde sisteme girilmesi, bu aşamada hiçbir müdahaleye olanak verilmemesi ve bu bilgi akışının denetlenebilir olmasıdır.
Sandık güvenliğini sağlanması, sürecin tüm parti temsilcilerinin ve İlçe Seçim Kurullarının gözü önünde gerçekleştiğinden daha kolay gerçekleşecektir. Fakat denetlenme olanağı olmayan Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS) ciddi sıkıntılar doğurabilir.
Bu nedenlerle, 24 Haziran gecesi seçim güvenliği açısından herkesin gözü Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇSİS) üzerinde olmalıdır.
Asıl olan halkın iradesinin sonuçlara yansımasıdır!
Av.Arb.Akın YAKAN
[1] http://www.slideshare.net/CuneytGoksu/sesis-sistemi-hakknda-deerlendirme-ve-neriler
