15 Temmuz darbe girişimi sonrası ençok konuşulan konulardan biri ByLock. FETÖ terör örgütü diye tanımlanan yapının kendi iç haberleşmesinde kullanıldığı iddia edilen bir iletişim programı. ByLock konusunda o kadar çok şey söylendi ve yazıldı ki, doğru ile yanlış iç içe girdi. Ciddi bir bilgi kirliliği oluştu. Bu nedenlerle bugün ByLock dosyasını açıyorum. ByLock hakkındaki herşeyi, teknik ve hukuki tüm ayrıntıları irdeleyeceğiz.
Soru ve cevaba başlayalım mı?
1)ByLock nedir? Nasıl tanımlanabilir?
ByLock, geliştiricisi tarafından “kullanıcılar arasında askeri seviyede şifrelenmiş, güvenli ve gizli iletişim olanağı sunan bir iletişim uygulaması” olarak tanımlanan mobil uygulamadır.
2)ByLock kim tarafından üretildi ve geliştirildi?
ByLock’un ABD’de yaşayan David Keynes tarafından geliştirildiği ve piyasaya sunulduğu bilinmektedir.
3)ByLock isimli iletişim programı Google Play Store ve Apple Store aracılığı ile indirilebilir mi?
ByLock, Google Play Store ve Apple Store aracılığıyla piyasaya sürüldü. İsteyen herkes Google Play Store ve Apple Store’dan bu programı bilgisayarına ve akıllı telefonuna indirerek kullanabildi.
Aklınızdan “bunun belgesi var mı?” dediğinizi duyar gibiyim.
İşte Bylock’un Google Play Store’da olduğu ve oradan indirilip kullanıldığına dair ekran görüntüleri :
Bu görseller, Google Play Store web sitesinin Ağustos 2014 tarihli arşiv görüntüleridir [1].
4)ByLock, Google Play Store ve Apple Store uygulama mağazalarından ne zaman ve neden kaldırıldı?
Internet arşivlerine göre, ByLock 2014 sonbaharında geliştiricisi tarafından uygulama mağazalarından kaldırıldı.
5)ByLock, Google Play Store ve Apple Store uygulama mağazalarından neden kaldırıldı?
David Keynes o tarihte ByLock’un uygulama mağazalarından neden kaldırıldığını şu şekilde açıkladı;[2]
*1 milyon civarındaki “beklenmedik sayıdaki” kullanıcının yüküyle başa çıkmakta zorlandığını,
*Orta Doğu kaynaklı zararlı trafiği önlemek amacıyla bu bölgeden gelen bağlantıları engellediğini,
*Bağlantı sorunları yaşayan kullanıcıların VPN (Sanal Özel Ağ) üzerinden bağlanmaları gerektiğini,
*ByLock++ adını verdiği yeni uygulama üzerinde çalıştığını açıklamıştır.
6)ByLock, Google Play Store ve Apple Store uygulama mağazalarından kaldırıldıktan sonra, başka sitelerden bu programın indirilebilme olanağı var mıydı?
Bylock, Apple ve Google Play Store’den kaldırıldıktan sonra da farklı internet sitelerinden indirilmeye devam etti. Onlarca web sitesinden indirime sunulmuştu. Bunlardan bazılarının linkleri şöyleydi:
- https://apkpure.com/bylock-secure-chat-talk/net.client.by.lock
- http://www.appszoom.com/iphone-app/bylock-ktlop.html
- https://www.technopat.net/sosyal/konu/ios-icin-bylock-kurulumu.279723/
- http://appcrawlr.com/ios/bylock
- https://www.mobbo.com/Android/App/net.client.by.lock/64212
- https://sensortower.com/android/us/by-lock/app/bylock-chat-call/net.client.by.lock/
- http://appcrawlr.com/ios/bylock#authors-description
- http://mobile.softpedia.com/android/app-lock-by-lock-app-master-android-review-3727.html
- https://apkdot.com/apk/by-lock/bylock/bylock-1-1-7/
- https://apkpure.com/bylock-secure-chat-talk/net.client.by.lock
- http://www.apkmonk.com/app/net.client.by.lock/
- https://m.downloadatoz.com/bylock-secure-chat-talk/net.client.by.lock/
7)ByLock ++ isimli program piyasaya sürüldü mü?
Uygulamanın bilinen en son versiyonu 26 Aralık 2014 tarihlidir, ByLock++ olarak isimlendirilen uygulamanın pazara sürüldüğüne dair güvenilir bir kaynak bulunamamıştır, ancak 2015 Haziran ayında bazı internet sitelerinde ByLock++ uygulaması olarak dosyalar yayımlanmıştır.
Halen Google Play ve Apple App Store’da ByLock veya ByLock++ uygulaması bulunmamaktadır [3].
8)ByLock isimli program iddia edildiği gibi sadece FETÖ tarafından kullanılan bir program mıdır?
Sonuç olarak, yukarıda da ayrıntıları ile açıklandığı üzere, Bylock’un cemaatin esrarengiz haberleşme programı değil, 1 milyar aktif kullanıcısı olan Google’ın uygulama marketi ile dünya üzerinde 1 milyar cihazı ve 500 milyon aktif kullanıcısı olan Apple Store’da kullanıma sunulmuş, ayrıca onlarca başka web sitesinden indirime açılmış bir haberleşme uygulamasıdır [4].
9)David Keynes isimli biri gerçekten var mı? Yoksa bu isim bazı kimlikleri gizlemek için mi piyasaya sürüldü?
ByLock’un sahibi olarak görünen David Keynes ismini araştırıldığında, yazılım ve uygulama dünyasındaki hemen herkesin kullandığı Linkedin, Github, StackOverflow, Twitter gibi sosyal ağ ve geliştirici sitelerinde hesabının bulunamadığını görülüyor.
David Keynes tarafından yapıldığı kabul edilen sadece iki açıklama bulunmakta, bunlar da wordpress.com üzerinde açılmış ücretsiz bir blog sayfasında bulunmaktadır.
David Keynes ile Hürriyet Gazetesinden İsmail Saymaz, 24.10.2016 tarihinde ABD’de görüştü ve röportaj yaptı [5].
Yapılan röportajda, uygulamanın Apple’daki kayıtları halen Keynes’in elinde olduğu ifade edilerek Apple ile yaptığı yazışmalara ilişkin belgeler paylaşılmıştır.
10)ByLock programı uygulama teknoloji dünyasında nasıl bir program olarak kabul edilmektedir? ByLock Tübitakta çalışan cemaatciler tarafından mı geliştirildi?
ByLock uygulama teknoloji dünyasında “amatör” kabul edilmektedir. Ancak böylesine amatör bir uygulamanın, bilişim alanına özel önem veren FETÖ tarafından kullanılması dikkat çekicidir.
Uygulamanın David Keynes tarafından geliştirildiği, sonradan FETÖ tarafından satın alınarak TÜBİTAK’ta çalışan cemaatçilerle geliştirme işlerine devam edildiğine dair henüz hiçbir delil ortaya konulmamıştır.
11)ByLock programının internet üzerinden sorgulanma verileri nasıl?
Google üzerinde yapılan aramaların gidişatını göreceli olarak gösteren Trends özelliği ile ByLock ve “ByLock” kelimelerini incelediğinde sonuçlar gerçekten ilginç.
ByLock arama trendi. 1 Ocak 2011 – 30 Haziran 2016 – Türkiye
ByLock arama trendi. 1 Ocak 2011 – 30 Haziran 2016 – Dünya Geneli
Grafiklerde de görüleceği gibi, Türkiye’de ByLock ile ilgili aramalar 2014 yılında başlamış, Eylül 2014’te en yüksek seviyeye ulaşmış, 2016 yılından itibaren iyice azalmıştır. Bu grafik dünya geneliyle de uyumlu olmakla beraber, Türkiye’de ByLock konusuna hiç ilgi duyulmayan 2011 – 2014 döneminde dünya genelinde de belli bir arama hacmi bulunmaktadır. Uygulamanın 2014 yılı başlarında pazara sunulduğu dikkate alınırsa, 2014 öncesindeki trafiğin konuyla ilgisinin olmadığı kabul edebilir. Bu durumda, ByLock uygulamasına dönük aramaların belirgin bir şekilde Türkiye kaynaklı olduğunu söylenebilecektir [6].
12)ByLock programının bir telefona yüklü olması suç unsuru oluşturur mu?
15 Temmuz darbe girişiminden sonra, Eylül sonu itibariyle, hızla yapılan işten el çektirme, memurluktan ihraç ve tutuklama işlemlerinin önemli bir kısmının sadece “ByLock yüklemek iddiası” üzerinden gerçekleştiği anlaşılmaktadır.
Cumhuriyet Savcıları ve Mahkemeler, TC Kimlik No – Telefon Numarası şeklinde hazırlanmış ve soruşturmanın gizliliği nedeniyle şüpheliler ve vekilleri ile paylaşılmayan listeler üzerinden arama, gözaltı ve tutuklama işlemleri yapmaktadır.
Dosyalar üzerinde gizlilik kararı olması nedeniyle, şüpheli ve vekillerinin Cumhuriyet Savcılarının işlemlerinin dayanağı olan Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen listelere bakabilme ve inceleyebilme olanağı bulunmamaktadır. Bu aşamada, Cumburiyet Savcılarının da bu listedeki ad, soyad ve telefon numarası dışında başka bir ayrıntı bilgiye sahip olmadıkları ortaya çıkmıştır.
Whatsapp gibi ByLock ta bir iletişim programıdır. ByLock uygulaması, hem Google Play, hem de Apple App Store üzerinde aylarca listelenmiştir. Denk gelen her kullanıcının, uygulama hakkında en ufak bir bilgiye sahip olmadan sadece merak için bile yüklemiş olması ihtimali yadsınamaz.
Hukuk prensiplerinin işlediği bir sistemde, basit bir mobil uygulamayı yüklemek dışında herhangi bir faaliyeti tespit edilemeyen kişilerin suçlanması, işten çıkarılması, tutuklanması yasal ve adil değildir.
Eğer bu iletişim programı bir suçun organizasyonunda kullanılmışsa, bu belgelenmeli, şüpheliye savunma hakkı verilmeli, ondan sonra hazırlanacak bir iddianame adil yargılanma kuralları içerisinde yargılanarak cezalandırılmalıdır.
Bu konuda Hatay 2.Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2016/225 İddianame Değerlendirme Numaralı kararı ile “…Şüphelinin By Lock kaydının bulunduğunun belirtilmesine rağmen By Lock programı ile ilgili araştırma yapılmadığı, şüphelinin bu programı hangi tarihte kullanmaya başladığı kimlerle ne şekilde görüştüğü ve görüşme içeriklerinin tespit edilmediği…” belirtilerek iddianamenin iadesine karar verilmiştir.
Hatay 2.Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2016/225 İddianame Değerlendirme Numaralı kararı hukuki açıdan çok önemli bir karardır. Bu karar ile ByLock isimli programın telefona yüklenmiş olması tek başına yeterli değildir. Suçun oluşabilmesi için hangi tarihte ve ne şekilde kullanılmaya başlandığı, kimlerle ne şekilde görüşüldüğü, görüşme içeriklerinin tespit edilerek suça konu bir unsurun bulunup bulunmadığı araştırılması gerekir.
15 Temmuz da bir darbe girişimi yaşandığı ve demokratik hukuk düzeninin ortadan kaldırılmak istendiği son derece açıktır. Burada rolü olan, bu eyleme katılan kişi veya kişilerin tespit edilerek cezalandırılması gerekir. Ama bu olağanüstü dönemlerde, hukuk sisteminden uzaklaşmadan, yasaların öngördüğü biçimde, savunma hakkı zedelenmeden, at izi, it izine karıştırılmadan, masum insanlara zarar vermeden suçlular hakettiği cezayı almalıdır.
23.01.2017-Aydınpost
[1]https://web.archive.org/web/20140818062556/https://play.google.com/store/apps/details?id=net.client.by.lock
[2]Cumhuriyet Halk Partisi Bilgi ve İletişim Teknolojileri Genel Başkan Yardımcısı Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger tarafından hazırlanan rapor, 2.sf.
[3] Cumhuriyet Halk Partisi Bilgi ve İletişim Teknolojileri Genel Başkan Yardımcısı Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger tarafından hazırlanan rapor, 2-3.sf.
[4] https://medium.com/tr724/mi%CC%87t-raporlar%C4%B1m%C4%B1z-delil-de%C4%9Fil-diyorsa-bylock-nas%C4%B1l-delil-oluyor-eda14db24ad7#.b4i1onlrj
[5] http://www.hurriyet.com.tr/iste-by-lock-david-keynes-40257030
[6]Cumhuriyet Halk Partisi Bilgi ve İletişim Teknolojileri Genel Başkan Yardımcısı Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger tarafından hazırlanan rapor, 4.sf.