Sayıştay 3.Dairesi
Karar No :2020/394
İlam No :2020/21
Tutanak Tarihi: 1.2.2022
Belediyeye ait araçların periyodik bakım muayenelerinin yasal süresi içinde yaptırılmaması sonucu, Belediye bütçesinden “gecikme cezası” ödenmesi suretiyle ………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Araçların muayenesi” başlıklı 34 üncü maddesinde;
“Trafiğe çıkarılacak motorlu araçların teknik şartlara uyup uymadığı ekonomik yapıları da, dikkate alınmak suretiyle belirli zamanlarda muayene edilerek tespit edilir.
…
Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde yaptırılması zorunludur.
…” hükmüne,
“Muayeneye yetkili kuruluşlar” başlıklı 35 inci maddesinin ikinci fıkrasında ise;
“…Muayene süresi geçirilen her ay için muayene ücreti, yetki verilen gerçek veya tüzelkişi ya da alt işleticiler tarafından, % 5 fazlası ile tahsil edilir. Ay kesirleri tam ay olarak hesap edilir…” hükmüne,
yer verilerek, trafiğe çıkacak motorlu araçların mevzuatta belirlenen süreler içinde muayenelerinin yaptırılması gerektiği, söz konusu sürelerde bir gecikme yaşanması durumunda ceza tahakkuk ettirileceği belirtilmiştir.
Ancak sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, Belediyeye ait araçların yasal süresi içinde muayene istasyonlarına götürülmelerine rağmen, araçlarda belirlenen arıza ve eksikliklerin giderilmesi için gereken zamanın uzadığı, bu nedenle muayene sürelerinde gecikmeler yaşandığı ifade edilmiş olduğundan, söz konusu gecikmeler hususunda, Belediyeye ait araçların periyodik bakımlarından sorumlu kamu görevlilerine, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde yer alan “kamu zararı” tanımından hareketle, herhangi bir kasıt, kusur ya da ihmal atfedilemeyeceği, dolayısıyla sorgu üzerine yapılan ………. TL tutarındaki tahsilatın yersiz olduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla, Belediye bütçesinden araç muayeneleri için yapılan ………. TL ödeme için ilişilecek husus bulunmadığına ve sorgu üzerine gerçekleşen ………. TL tutarındaki yersiz tahsilatın ilgilisine iadesine, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Daire Başkanı ………. ve Üye ……….’ün karşı oy gerekçeleri;
“13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Araçların muayenesi” başlıklı 34 üncü maddesinde;
“Trafiğe çıkarılacak motorlu araçların teknik şartlara uyup uymadığı ekonomik yapıları da, dikkate alınmak suretiyle belirli zamanlarda muayene edilerek tespit edilir.
…
Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde yaptırılması zorunludur.
…” hükmüne,
“Muayeneye yetkili kuruluşlar” başlıklı 35 inci maddesinin ikinci fıkrasında ise;
“…Muayene süresi geçirilen her ay için muayene ücreti, yetki verilen gerçek veya tüzelkişi ya da alt işleticiler tarafından, % 5 fazlası ile tahsil edilir. Ay kesirleri tam ay olarak hesap edilir…” hükmüne,
yer verilerek, trafiğe çıkacak motorlu araçların mevzuatta belirlenen süreler içinde muayenelerinin yaptırılması gerektiği, söz konusu sürelerde bir gecikme yaşanması durumunda ceza tahakkuk ettirileceği belirtilmiştir.
Yukarıda anılan mevzuat uyarınca gecikme cezaları gecikilen her ay için muayene ücretlerinin % 5’i kadar tahsil edilecektir. Ancak, ödeme evrakları ve kamu zararı tablosu incelendiğinde, gecikme cezalarının muayene ücretlerinin toplam miktarını dahi aşacak tutarlarda tahakkuk ettirildiği, dolayısıyla yaşanan gecikmelerin araçların arıza ya da noksanlıklarının giderilmesi için gerekecek sürelerin çok çok üzerinde olduğu,
Bu itibarla, söz konusu gecikmelerin, araçların muayene istasyonlarında kaldıkları süreler nedeniyle değil, muayene istasyonlarına getirilmeleri gereken tarihlerde yaşanan gecikmeler nedeniyle yaşandığı,
anlaşılmaktadır.
14.07.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Kişisel sorumluluk ve zarar” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrasında; Devlet memurlarının görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek, kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorunda oldukları belirtilmiştir.
Söz konusu maddenin ikinci fıkrasında ise; Devlet memurlarının kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idarenin zarara uğratıldığı durumlarda, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesinin esas olduğu hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesinde ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu belirtilmiştir.
5018 sayılı Kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde ise; kamu zararı, “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanmıştır.
Diğer taraftan, 27.09.2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan “Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in “Kamu zararının belirlenmesi” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek malî külfet getirilmesinin kamu zararının belirlenmesinde esas alınacağı ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Belediyeye ait araçların muayenelerinin zamanında yaptırılmaması sonucu tahakkuk ettirilen gecikme bedellerinin Belediye bütçesinden ödenmesinin kamu zararı oluşturduğu ve bu zararın gecikmede kasıt, kusur veya ihmalleri bulunan kamu görevlilerince ödenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, Belediyeye ait araçların muayenelerinin zamanında yaptırılmaması sebebiyle gecikme cezası ödenmesi sonucu ………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği görülmekle birlikte, söz konusu kamu zararı tahsil edilmiş olduğundan ilişilecek husus kalmadığına ve tahsilatın ilama dercine karar verilmesi gerekir.”
Kaynak:sayistay.gov.tr
