7.5.2021 tarihli Resmi Gazete’de yer alan 2019/89 Esas, 2021/10 Karar numaralı kararla Anayasa Mahkemesi, bazı milletvekillerin ve Muş İcra Hukuk Mahkemesi’nin yaptığı başvuruları dikkate alarak Kamulaştırma Kanununun geçici 14. maddesinin birinci cümlesindeki “mahkeme kararı kesinleşmedikçe icraya konulamaz” ibaresini ve ikinci cümleyi Anayasaya aykırılıktan iptal etti.
Kararın “Esasın İncelenme” bölümünün 95 ve 96 numaralı paragraflarında:
“ Anayasa Mahkemesince, mahkeme kararlarını taraflardan birinin aleyhine sonuç doğuracak şekilde uygulanamaz hale getiren düzenlemelerin bulunması veya mahkeme kararlarının icrasının herhangi bir şekilde engellenmesi, adil yargılanma hakkı kapsamındaki güvenceleri anlamsız kılabilecek nitelikte görülebilmektedir.”
“ Bu itibarla kurallar, kesinleşmemiş mahkeme kararlarına ilişkin icra takibinin başlamasına engel olmak ve başlamış olan icra takiplerinin durmasına neden olmak suretiyle Anayasa’da öngörülen usule aykırı biçimde mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin telafi edilebilmesi amacıyla malik lehine hükmedilen bedel veya tazminata kavuşmanın gecikmesine neden olmaktadır. “ ifadeleriyle kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan bedel ve tazminat istemli davalara ilişkin ilamların kesinleşmeden icraya konulamamasının mülkiyet ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiği kabul edilmiştir.
Düzenlemeler, ayrıca “yapılan kısıtlamanın kamu yararı ile kişisel yarar arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi malik aleyhine bozduğu” gerekçesiyle orantılılık ilkesine aykırı kabul edilmiştir.
Maddenin ikinci cümlesindeki geçmişe yönelik icraya konulmama kuralı, yukarıda açıklanan sebeplerle birlikte alacağın tahsilinin yasama tasarrufuyla kısıtlanmasının kararın uygulanmasını önemli ölçüde zorlaştıracağı ve devlete olan güveni zedeleyeceği gerekçesiyle hukuki güvenlik ilkesine aykırı bulunmuştur.
Anayasa Mahkemesi kararına buradan ulaşılabilir.
Yayıma Hazırlayan: Stj. Av. Selda Karadavut
