Anayasa Mahkemesi 10/4/2019 tarihinde E.2018/156 numaralı dosyada, kamulaştırılan taşınmazın bedel tespitinde uygulanacak artışın belirlenen arazi bedelinin yarısını geçemeyeceğine dair kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
İtiraz Konusu Kural
İtiraz konusu kuralda, kamulaştırılan taşınmazın bedel tespitinde uygulanacak artışın tespit edilen arazi bedelinin yarısını geçemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Başvuru Gerekçesi
Dava dilekçesinde, kamulaştırılan taşınmazın gerçek bedelinin ödenmesi gerektiği, bedel tespitinde taşınmazın özelliklerine göre değişen objektif değer artışı oranının yüzde 50 ile sınırlandırılmasının gerçek değerin belirlenmesi imkânını ortadan kaldırdığı belirtilerek, kuralın Anayasa’nın 2., 10., 13., 35. ve 46. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Kamulaştırmanın anayasal ögelerinden biri “gerçek karşılık” olduğundan kamulaştırılan taşınmazın bedeline dair yasal düzenlemelerin bu ölçüye uygun olması gerekmektedir. Kamulaştırılan taşınmazın gerçek bedelinin malike ödenmesi, mülkiyet hakkının ve ölçülülük ilkesinin de bir gereğidir.
Kuralda, kamulaştırmaya konu arazinin değeri üzerinde olumlu etkileri bulunan ölçüler sebebiyle uygulanacak objektif değer artırıcı unsur, tespit edilen arazi bedelinin yüzde 50’si ile sınırlandırılmaktadır.
Kamulaştırmada, araziyi emsallerine göre daha değerli kılan özellikleri hakkında önemli ölçüde bedele yansıtılmasını engelleyebilecek oransal sınırlamalar öngörülemez. Kuralda belirtilen sınırlamanın, yüzde 50’nin üzerinde objektif değer artışı uygulanması gereken taşınmazların gerçek bedelinin tespitini ve malike ödenmesini engelleyeceği görülmüştür. Kamu yararı ile malikin mülkiyet hakkı arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi bozduğu değerlendirilen kural ölçülülük ilkesine aykırı bulunmuştur.
Kamulaştırma bedelinin tespitinde kamulaştırmanın anayasal ögelerinden biri olan gerçek karşılığa ulaşılmasını engelleyen, mülkiyet hakkının ölçüsüz biçimde sınırlandırılmasına neden olan kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
Kaynak:Hukukihaber
